آشنایی با محله فرحزاد
محله فرحزاد از محله‌های قدیمی شمال تهران است که از گذشته به‌صورت روستایی در مسیر جاده امامزاده داوود استقرار داشته و به مرور زمان و در اثر توسعه پایتخت به‌صورت محله‌ای از شهر تهران درآمده است.
به نوشته عباس اقبال: «فرحزاد قریه دیگری است در شمال غربی طهران بین تجریش و کن. نام این قریه نیز در کتاب منطقه الطالبیه آمده اما به شکل فرزاد که املای صحیح قدیم آن فره زاد بوده و بعدها این نام به‌صورت فرحزاد درآمده که به معنای محل زایش و پیدایش شادی است.»
این محله در منطقه2 شهرداری تهران واقع شده است. ضلع شمالی این محدوده به دامنه‌های ارتفاعات رشته کوه البرز منتهی می‌شود(ارتفاع 1800 متر از سطح دریا که حد شمالی شهر تهران است). ضلع غربی آن به دره و رودخانه فرحزاد محدود می‌شود که از دامنه‌های البرز آغاز شده و تا بزرگراه یادگار امام محدوده محله را تعیین می‌کند. از سمت شرق نیز خیابان گلپاد و جاده قدیم امامزاده داوود و همچنین مرز بین شهرک‌های مسکونی و تپه‌های مشرف به منطقه فرحزاد به‌عنوان مرز شرقی محله شناخته می‌شوند. خیابان‌های کوهسار و صحرا نیز تشکیل دهنده محدوده جنوبی فرحزاد هستند.
روستای فرحزاد از بخش‌های خوش‌آب و هوای شمال تهران به حساب می‌آمده است و هنوز نیز درصد بالایی از اهالی این محله را ساکنان قدیمی ده فرحزاد تشکیل می‌دهند، اما در اثر توسعه شهر تهران، در دهه‌های گذشته شاهد مهاجرت افراد با قومیت‌های متفاوت به این محله بودیم. در حال حاضر این محله دارای حدود 20هزار نفر جمعیت است که علاوه بر اهالی بومی، عمدتا شامل اقوام قوچانی، ترک‌زبان، قزوینی و غیره می‌شوند.
درصد بالایی از افراد این محله را کودکان زیر 10 سال تشکیل داده‌اند (در حدود 4/38 درصد). این امر سبب شده است تا ضرورت توجه به مشکلات و مسائل اجتماعی در این محله بیشتر مورد توجه قرار گیرد. دبیر شورایاری محله فرحزاد در این خصوص می‌گوید: «متأسفانه این محله شاهد مجموعه‌ای از معضلات شهری و اجتماعی است.»
فرحزادی در این خصوص اضافه می‌کند: «برای نمونه 10 اولویت از مهم‌ترین مشکلات محله فرحزاد را در نامه‌ای به شورای شهر انتقال داده‌ایم که اساسی‌ترین آنها مسئله ساخت و ساز است. ساخت و ساز در فرحزاد به 2دلیل نداشتن سند مالکیت و فقدان طرح تفصیلی مصوب در سال‌های اخیر با مسائل زیادی روبه‌رو بوده است که خوشبختانه طرح تفصیلی این محله ابتدای سال‌جاری به تصویب رسیده است و پس از تصویب طرح جامع تهران قابل اجرا خواهد بود». با وجود این به‌دلیل فقدان سند مالکیت رسمی برای املاک موجود در محله فرحزاد، مشکلات حقوقی سبب کاهش میزان ساخت و ساز و در نتیجه فرسوده شدن ابنیه در این محله شده است.
بنابراین معدود ساخت و سازهای موجود نیز خارج از ضوابط و چارچوب‌های قانونی روی می‌دهد. فرحزادی در ادامه می‌افزاید:«در حال حاضر، مدتی است که شورایاری محله به‌دنبال اخذ مجوز ساخت و ساز براساس مصوبه سال 1371 شورای‌عالی اداری است که به موجب بند یک آن به ساختمان‌هایی که قبل از سال 70 ساخته شده‌اند، مجوز ساخت یا تعمیر تعلق خواهد گرفت».
گرچه استناد به این مصوبه می‌تواند زمینه ساز نوسازی بخش عمده‌ای از بافت فرسوده محله باشد، با وجود این، در بخش‌هایی از محله هنوز مسئله ساخت و ساز پابرجاست.
محدوده برخی خیابان‌های مانند خیابان تبرّک خارج از محدوده محله فرحزاد قرار دارد و از آنجا که بالاتر از خط ارتفاعی 1800 متر از سطح دریا واقع شده، خارج از محدوده قانونی شهر تهران است. در نتیجه امکان صدور مجوز ساخت و ساز در این بخش‌ها که عمدتا به شکل تپه و دره هستند وجود ندارد.
با وجود این در چند ماه اخیر پس از آن‌که شاهد تفکیک بخشی از این زمین‌ها توسط مالک آنها و فروش این بخش‌ها به نرخی بسیار نازل بوده‌ایم، خریداران جدید اقدام به ساخت و ساز در این اراضی کرده که با برخورد شهرداری نیز مواجه شده‌اند. پس از این برخورد، در برخی از این قطعات اقدام به ایجاد ساخت و سازهای یک شبه به‌صورت آلونک نشینی یا حتی چادر نشینی شده است.در حال حاضر این آلونک نشین‌ها خارج از نظارت نیروی انتظامی به محل وقوع بسیاری از جرائم و ناهنجاری‌های اجتماعی تبدیل شده است.
این در حالی است که خانوارهای مالک جدید نیز با امید به صدور مجوز برای این قطعات در آنها زندگی می‌کنند. کودکان و زنان در میان این آلونک و چادرها شاهد بسیاری از تخلفات و جرائم هستند و علاوه بر آن، فصل سرما را نیز در شرایطی سخت و دشوار سپری می‌کنند. بنابراین توجه سریع‌تر به این محله به‌منظور رفع مشکلات شهری آن به ویژه برای حفظ منافع کودکان بی‌دفاع ضرورت ویژه‌ای می‌یابد.
به گفته اعضای شورایاری محله، سازمان نوسازی شهر تهران بافت فرسوده محله فرحزاد را در اولویت نخست نوسازی منطقه2 شهرداری قرار داده است.
به این ترتیب امید است که معضلات شهری و اجتماعی موجود در محله هر چه سریع‌تر رفع شوند تا دوباره شاهد فرحزادی سرزنده و پویا باشیم.
http://www.pamnews.ir/arshive_city.php?id=13
